Osmanlı'nın mirası, Gezi'nin tozu

Hakan Tahmaz

27-04-2022 02:41

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş, derin siyasi tıkanıklıklar ve krizler yarattığı gibi, toplumsal kutuplaşma ve itiraz edeni düşman ilan etme de hız kazandı.

Bu durumdan bütün toplumsal kesimler değişik boyutlarda da olsa şikâyetçi ve bir an önce kurtulmak gerektiği konusunda hemfikir.

Toplumsal kutuplaşmanın ve düşmanlaştırmanın yarattığı korku rejiminde siyaset, toplumun temel sorunlarına çözüm üretemiyor, düşmanlaştırma çoğalıyor.

Din ve etnik temelli siyasal istismar, devletin bekası yalanı ve bahanesi, muhalifleri düşman ilan etme kolaycılığı, Türk siyasetinin temel özellikleri. Çoğulcu topluma, idari yapıya ve kamusal düzene kapılar sıkı sıkıya kapatılarak, cumhuriyetin kurucu felsefesi olan tekçilik korunmaya çalışılıyor.

Bu oyunun tek aktörü ana akım Türk siyaseti. Topluma, yurttaşa veya seçmene biçilen rol, devletin, egemen siyasetin bekasını koruma rolü. Toplumu kutuplaştırmak ve muhalefeti düşmanlaştırma Türk siyasetinin, toplumu yönetme veya muktedir kalmanın temel yöntemi olarak sürdürülüyor.

Ankara düğmeye bastı

Gezi direnişi döneminde Ankara'nın boğazına gezinin tozu kaçtı. İlk kez korkudan âdeta nefes almakta, iktidarda kalmanın zorluğunu yaşadı.

Gezi davası kararı, Türkiye için en az 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında içine girilen süreç kadar önemli gelişmelere gebe. Önümüzdeki dönem yaşanacakların habercisi.

AK Parti, Gezi direnişinin ve bir dönemin en ağır faturasını Osman Kavala'ya ve bu ülkenin 18 güzel insanına kesti. Bunu sadece oy, seçilme kaygısıyla açıklayanlar yanıldıklarını çok geçmeden anlayacaklar.

Cezalandırılanın bütün bir muhalefet olduğunun farkında olmayan muhalefet, bunun bedelini çok ağır ödeyecek. Gezi direnişinin en masumuna en ağır cezayı vererek, ağrımızı çekilmez kılarak muhalefeti kötürüm etmek istediğini gösterdi.

Keza HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan'a yönelik son günlerde gelişen linç girişimi ve 24 Nisan Ermeni soykırımının 107. yıldönümünde siyasetin soruna yaklaşımının bir başka göstergesi. Hrant Dink'in katledilmesinin taşlarını döşeyen linç girişimine benzer bir biçimde Ankara'da düğmeye basıldı.

Cumhurbaşkanı dün kabine toplantısı sonrası açıklamasında Garo Paylan'ın dış güçlerin işbirlikçisi olduğu imasında bulundu, Meclis kapısını gösterdi. Ermenileri hedef yaptı.

İktidar partisi sözcüsü Ömer Çelik, Garo Paylan'ın önerisini ahlaksız teklif olarak nitelendirdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop ise, "Türkiye'de böyle bir kanun teklifini vermek, verebilmek, Türkiye dışından bir cesaretin, bir cüretin desteğiyle olabilir" diye değerlendirdi ve teklifi kabul etmediğini duyurdu.

Helalleşmeden söz eden, CHP'nin sözcüsü Faik Öztrak, tarihi tarihçilere bırakmayı önerdi. İyi Parti lideri Meral Akşener, teklife ilişkin olarak, "Büyük Türk Milleti'nin gurur duyulacak bir tarihi vardır. Bizler burada oldukça, hiçbir kirli ajanda buraya giremez" dedi.

Bu listeyi daha fazla uzatmaya gerek yok. Açık, gizli, ırkçı, nefret söylemlerini, muhalefeti düşmanlaştıran yaklaşımları hatırlatmak amacıyla yaygınlaştırmak bir şey kazandırmıyor. Aksine evrensel değerlerden uzak toplumlarda bu söylemlerin meşruiyet zeminlerini yaygınlaştırıyor.

Garo Paylan'a karşı başlatılan linç girişimine karşı olduğunu bildiğim eski bir parti başkanı, sosyal medya hesabında, "Bir avuç ırkçı Türkiye Cumhuriyeti'ni esir almış. Ne demokrasiye, ne adalete, ne eşitliğe, ne geçmişle yüzleşmeye, ne de geleceğe yürümeye izin veriyorlar. Sonunda bu güzelim ülkeyi çöle çevirdiler ve gençlerinin terk etmek istediği bir karanlığa mahkûm ettiler" paylaşımında bulundu.

Gerçekten bir avuçlar mı; yoksa Osmanlı mirasını terk edememenin, çok sevmenin asıl sebebi, cumhuriyetin kuruluşunun dayanağı olan tekçiliğin tezahürü mü?

Garo Paylan linçe maruz kalırken İstanbul'da 24 Nisan soykırım anması yasaklanıyordu. 24 Nisan 2011'de Batman'da kışlada öldürülen Ermeni asker Sevag Balıkçı'nın babasının kalbi bu acıya dayanamadı.

Irkçı Türk siyasetçisi Ümit Özdağ, soykırımın mimarı Talat Paşa'nın fotoğrafını paylaşıyor, binlerce beğeni alıyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Uruguay'da büyükelçilikten çıktığı sırada, bir grup Ermeni'nin Türkiye ve Azerbaycan yetkililerini protesto etmelerine, ırkçıların simgesi olan bozkurt işareti yaparak yanıt verdi. Gezi davası kararı, insanım diyen herkese isyan duygusu ve çaresizlik hissettirdi. Kara bir leke ve eşik oldu.

"Bu durumun çözümü ne?" sorusuna yanıt vermek, artık Türkiye'de ateşten gömlek giymek olmaya başladı. Bir araştırma verilerine göre kutuplaşmış Türkiye kamuoyunun tutumunu belirleyen en önemli şey, siyasi parti kimliği. Diğeri ise etnik veya inançsal kimlik. Bu hemen hemen bütün konularda böyle.

Seçmenleri, karşı tarafın partisinin politikalarının tam tersine tutum almaktalar. Seçmenin tutumu, siyasi partilerin veya liderlerin tutumunun değişmesine bağlı olarak değişmekte.

Toplumsal korkular ve endişeler siyasi parti liderleri tarafında seçim kazanmak, iktidarda kalmak için araçsallaştırılıyor. Bu büyük bir tehlike. Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihi bu tehlikenin tezahürünün örnekleri ile dolu.

Irkçı, ayrımcı, nefret söylemi ve muhalefeti düşmanlaştıran yaklaşımların, sosyal, siyasal ve kültürel tortuları kolay kazılamıyor. Türkiye tarihinde bunun çok örnekleri var.

Türkiye'nin sorunlarıyla yüzleşmekten kaçınacak daha fazla takati ve zamanı kalmadı. Türk siyasetinin seçim kazanmaktan çok daha fazla ve derin sorunları var. Bunlardan birisi, Osmanlı mirasının kirini temizlemek, kurucu felsefeyle hesaplaşmaktır. Başka türlü kronikleşmiş bu sorunlar her zaman Türkiye'nin ayağına dolanıyor. Geleceğini karartıyor.

DİĞER YAZILARI Kürt sorunu başka bahara kalamaz 01-01-1970 03:00 Erdoğan’dan 15 gün içinde iki farklı seçim mesajı 01-01-1970 03:00 Sonucu belirleyen siyasal umut değil, iktidara tepki 01-01-1970 03:00 Seçim, sonuçlar, birleşik demokratik toplumsal hareketin inşası 01-01-1970 03:00 Kürt hareketi, DEM Partisi yeni bir eşikte 01-01-1970 03:00 Filistin'de Soykırım, İstanbul'da Vicdan Mahkemesi 01-01-1970 03:00 Burcu Köksal'ın ayrımcılığı, CHP'nin tutumu 01-01-1970 03:00 Diyarbakır ile İstanbul'un 'siyasi dertleri' neden yıllardır ortaklaştırılamıyor? 01-01-1970 03:00 1 Nisan'da DEM Parti'yi bekleyen tehlike 01-01-1970 03:00 Korku parantezindeki muhalefet 01-01-1970 03:00 CHP nereye? 01-01-1970 03:00 2028 seçimleri öncesi 31 Mart 01-01-1970 03:00 Can Atalay kararı ve anayasasız rejim 01-01-1970 03:00 Seçim öncesi yine Kürt oyu 01-01-1970 03:00 ‘Terör’, Kürt sorunu ve siyaset 01-01-1970 03:00 Gazze'de soykırım ve Filistin'e Özgürlük Platformu 01-01-1970 03:00 Mezar kazıcılarına karşı barışta ısrar etmek 01-01-1970 03:00 Kürt Çalışmaları Merkezi’nin verileri çözüme davet 01-01-1970 03:00 İnkârdan idraka; silahtan, çatışmadan siyasete geçebilmek 01-01-1970 03:00 Barışçı yerel yönetimler 01-01-1970 03:00 Rantçı değil, insancıl yerel yönetim 01-01-1970 03:00 Çürüme, kabahatin büyüğü sende be kardeşim 01-01-1970 03:00 Gazze savaşı ve terör güvenlik parantezi 01-01-1970 03:00 CHP’de yerel seçimlere yaklaşımda da değişim gerek 01-01-1970 03:00 CHP Genel Başkanı Özel'in, yerel seçimlerde Kürt sorunuyla imtihanı 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin yüzüncü yılı kutlaması 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin ikinci yüzyılının eşiğinde Kürt Sorunu 01-01-1970 03:00 İnsanlık öldürülüyor, Netanyahu yargılanmalı 01-01-1970 03:00 Filistin sorunu, evrensel değerlerin araçsallaştırılması 01-01-1970 03:00 Gezi Davası ve Osman Kavala 01-01-1970 03:00 Celalettin Can örneği ve infaz sisteminde ayrımcılık, keyfilik 01-01-1970 03:00 Yeni anayasa yapmanın zorlukları 01-01-1970 03:00 Millet İttifakı'nın kendilerini yalanlama yarışı 01-01-1970 03:00 Yenilgi ve beş yıllık denemişlik gölgesinde yerel seçimler 01-01-1970 03:00 1 Eylül’de barış hakkını hatırlamak 01-01-1970 03:00 Türkiyelileşme, Üçüncü Yol muhasebesi 01-01-1970 03:00 İmamoğlu’nun gönlünde yatan Cumhurbaşkanlığı 01-01-1970 03:00 Yerel seçimlerde yanlış hesaplar 01-01-1970 03:00 Diyanetin müdahil olmak istediği Kobanê davası 01-01-1970 03:00 Muhalefetin krizi ve yeni sol 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin ve Lozan’ın ikinci yüzyılı 01-01-1970 03:00 Yerel seçimler ve Kürtler 01-01-1970 03:00 Yeni bir yol ama nasıl... 01-01-1970 03:00 İkinci turda puslu hava 01-01-1970 03:00 Ülkem insanı korkularının esiri 01-01-1970 03:00 Türk siyasetinin mayınlı tarlası 01-01-1970 03:00 Cumhurbaşkanı Kılıçdaroğlu ile Türkiye Yüzyılı 01-01-1970 03:00 Kürtlere operasyonun bir başka boyutu 01-01-1970 03:00 14 Mayıs sonrası toplumsal barış 01-01-1970 03:00 TİP ve ÖDP benzerliği 01-01-1970 03:00 Merak edilen, seçimlerden sonraki Türkiye 01-01-1970 03:00 Muhaliflerin seçimlere çoklu listeyle girmelerinin tehlikeli riski 01-01-1970 03:00 İktisat politikalarının restorasyon kongresi 01-01-1970 03:00 Seçime barış açısından bakmak 01-01-1970 03:00 3 Mart krizi, risk ve olanak 01-01-1970 03:00 Kızılay'ın çökertilme serüveni 01-01-1970 03:00 Deprem, muhalefeti bekleyen sorumluluk 01-01-1970 03:00 Depremle toplumsal mücadele, güçlü yerel yönetimlerle yapılır 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılda yanlış cumhuriyetin restorasyonu 01-01-1970 03:00 HDP'li Kürt seçmenle sandıkta ittifak stratejisi 01-01-1970 03:00 AK Parti'nin Kürt seçmeni oyunu 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılın eşiğinde seçime giderken muhalefet 01-01-1970 03:00 Ucube sistem: İttifak resmi, koalisyon fiili 01-01-1970 03:00 Saray'ı yolcu etmek işin kolay kısmı 01-01-1970 03:00 BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve dünya nizamı 01-01-1970 03:00 Demirtaş'a yapılan öneri ve muhataplık meselesi 01-01-1970 03:00 13 Kasım ve 19 Kasım'da muhalefet imtihanı 01-01-1970 03:00 AK Parti Türkiye'sinde, sosyalist solun krizi 01-01-1970 03:00 AK Parti ile 20 yıl, üç farklı dönem 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılda Cumhuriyet 01-01-1970 03:00 Suçların araştırılmasının dünü, bugünü 01-01-1970 03:00 Demirtaş'ın Meclis Araştırma Komisyonu önerisi ve ek birkaç soru 01-01-1970 03:00 Anaların konferansı, acıya ve söze kendini kapama 01-01-1970 03:00 Türkiye Cumhur İttifakı'ndan da Altılı Masa'dan da büyük 01-01-1970 03:00 3. İttifak, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'den daha ötesi 01-01-1970 03:00 Muhalefetteki belirsizlikler iktidarı güçlendiriyor 01-01-1970 03:00 Kılıçdaroğlu'nun Cumhurbaşkanlığı adaylığı 01-01-1970 03:00 Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı sorunu 01-01-1970 03:00 Çürümüş sistem ve Hakan'ın kemikleri 01-01-1970 03:00 Suriye'de şark kurnazlığı, Türkiye'nin barışı 01-01-1970 03:00 AK Parti'nin 21. yaşı, 6'lı masanın 7. toplantısı 01-01-1970 03:00 Helalleşme için kritik eşik 01-01-1970 03:00 Suriye'nin Rojava bölgesine yeniden askeri müdahale 01-01-1970 03:00 İki toplantının farkı, muhalefetin açmazı 01-01-1970 03:00 Maltepe mitingi ve yaklaşan seçimler 01-01-1970 03:00 Sivil toplum ve hak temelli mücadele 01-01-1970 03:00 Ukrayna savaşı büyüyor 01-01-1970 03:00 NATO ve savaş karşıtlığı, barışın inşası 01-01-1970 03:00 Verilerle, bir arada yaşamın ve barışın zemini 01-01-1970 03:00 Diyarbakır ziyaretinden dersler 01-01-1970 03:00 Yeni tip savaş her şeyi şekillendiriyor 01-01-1970 03:00 Belarus, Ankara Toplantıları ve Barış Hakkı 01-01-1970 03:00 Sürdürülebilir barış, anadil hakkı ve küresel düzen 01-01-1970 03:00 Liderler zirvesinde HDP'nin olmamasının anlamı 01-01-1970 03:00 Muhalefet çok şeye, iktidarla aynı pencereden bakıyor 01-01-1970 03:00 Gül'ün gitmesi, Bozdağ'ın gelmesi 01-01-1970 03:00 Erdoğan'ın İmralı siyaseti çıkmaz yolun sonu 01-01-1970 03:00 2022 yılında gözler CHP ve HDP'de 01-01-1970 03:00 2022, 2021'e benzemesin 01-01-1970 03:00 Ölüye saygı ve adalet 01-01-1970 03:00 İktidar bütün Türkiye'yi cezaevine dönüştürdü 01-01-1970 03:00 MGK Kararları'nda ekonomik tehdit tanımlaması 01-01-1970 03:00 Yeni dönemde çatışma çözümünü bugünden düşünmek 01-01-1970 03:00 Helalleşme, geçmişle yüzleşme 01-01-1970 03:00 Cumhur İttifakı'nın 'yiğitleri, kahramanları' 01-01-1970 03:00 Muhalefetin ikili tezkere tutumu ve ikili ittifak 01-01-1970 03:00 Tezkereye kalkan eller 01-01-1970 03:00 Sivil toplum ve siyasi krizden çıkış 01-01-1970 03:00 10 Ekim katliamı, Davutoğlu, hakikat arayışı 01-01-1970 03:00 CHP'nin 01-01-1970 03:00 HDP'nin deklarasyonu, yeni bir yol arayışı 01-01-1970 03:00 Kılıçdaroğlu'nun son çıkışı ve Kürt barışı 01-01-1970 03:00 HDP'siz ittifakın önü kapalı 01-01-1970 03:00 Görünürdeki yeni çözüm süreci değil 01-01-1970 03:00 Yangın, bir arada yaşam ve demokratik siyaset hakkı 01-01-1970 03:00 Türkiye'nin önündeki engelleri kaldırmak 01-01-1970 03:00 Yeni barış sürecinin zamanı 01-01-1970 03:00 HDP'li Kürt Deniz'in öldürülmesi, 12 Eylül öncesi sağ-sol çatışması 01-01-1970 03:00 İstanbul'daki Suriyeli sığınmacılara yönelik algı ve tutumlar 01-01-1970 03:00 Türkiye'nin karanlık döneminde geleceğe yönelmek 01-01-1970 03:00 Yönetememe sorunu büyüyor 01-01-1970 03:00 Sedat Peker sahnedeyken Susurluk'u anımsamak 01-01-1970 03:00 Polis devleti olma yolundayız 01-01-1970 03:00 1915, Ankara'da HDP Davası 01-01-1970 03:00 Siyasetin halleri ve emekli amiraller 01-01-1970 03:00 Darbe tartışması ve siyasetin dizaynı 01-01-1970 03:00 Çözüm projesi HDP'yi savunmak, Bilgen’in paylaşımları 01-01-1970 03:00 HDP'yi kapatmak ve milliyetçi hegemonik otoriterlik 01-01-1970 03:00 Muhalefete yeni bir yol haritası gerek 01-01-1970 03:00 28 Şubat dersleri, bugüne yansımalar 01-01-1970 03:00 İktidar ortaklarının HDP karşıtı mücadelesinin sonuçları 01-01-1970 03:00 Devlet ne zamandır eleştirilemez oldu 01-01-1970 03:00 Her yerde, her koşulda yaşatabilmek 01-01-1970 03:00 Boğaziçi, yeni anayasanın zamanının gelmediğini gösteriyor 01-01-1970 03:00 Güçlendirilmiş parlamenter sistem yol haritası 01-01-1970 03:00 Militanlaştırılan toplum ve krizden çıkış olasılığı 01-01-1970 03:00 ABD seçimleri, sorunlar, risk ve imkân 01-01-1970 03:00 ABD'deki faşizan kalkışma 01-01-1970 03:00 HDP'yi kapatmak ve seçmeni seçeneksiz bırakmak 01-01-1970 03:00 Roboski katliamı, bellek ve gelecek mücadelemiz 01-01-1970 03:00 Türk siyasetinin bataklığı, 10 Aralık ve Barış Hakkı 01-01-1970 03:00 Çözümün / Barışın zamanı yok 01-01-1970 03:00 Artık AKP demek, aynı zamanda Bahçeli demek 01-01-1970 03:00 AKP'nin manevraları siyasal krizi çözemez 01-01-1970 03:00 ABD seçim sonuçları ve Kamala'nın seçilmesi 01-01-1970 03:00 Kabahatin büyüğü sende, fark et artık 01-01-1970 03:00 ABD seçimlerinin muhalefete öğretecekleri 01-01-1970 03:00 HDP'nin 8. yılı ve Bilgen’in çağrısı 01-01-1970 03:00 Babacan, Konya’da, Ankara’da konuşsa 01-01-1970 03:00 HDP'ye operasyonun farklı boyutu 01-01-1970 03:00 TTB ile dertleri 01-01-1970 03:00 Sağlık mı eğitim mi ikilemi olmaz 01-01-1970 03:00 Yeni Adli Yıl ve AİHM Başkanı Spano 01-01-1970 03:00 21. yüzyılda insan kalma mücadelesi 01-01-1970 03:00 Eksen değişmiyor, algı operasyonu sürüyor 01-01-1970 03:00 Barış için ezberlerimizi bozmalıyız 01-01-1970 03:00 Seçimler yaklaşırken CHP ve yeni arayışlar 01-01-1970 03:00 Fikri Sönmez'in bilinmeyen hikâyesi 01-01-1970 03:00 CHP'nin Genel Kurulu'na bir bakış 01-01-1970 03:00 Yeni Sistemi'nin İkinci Yılında Türkiye 01-01-1970 03:00 Ayasofya, Osmanlı Türkçülüğü 01-01-1970 03:00 CHP kurultayı ve iç tutarlılık 01-01-1970 03:00 Barış, demokrasi mücadelesi ve adalet arayışı 01-01-1970 03:00 Barış ve Yürüyüş Hakkı 01-01-1970 03:00 Milletvekilleri neden tutuklandı? 01-01-1970 03:00 Korona günlerinde ırkçılık ve gezi 01-01-1970 03:00 İktidar koronavirüsü fırsata dönüştürmek istiyor 01-01-1970 03:00 İYİ Parti kavşakta 01-01-1970 03:00