Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı sorunu

Hakan Tahmaz

07-09-2022 00:03

Türkiye kritik seçimler için gün saymaya başladı. Tarafların top çevirme şansları, olanakları her geçen gün daha da azalıyor.

Seçimlerin üç tarafı olacak. İlki, 20 yıllık AK Parti ve MHP'nin oluşturduğu Cumhur İttifakı ve destekçileri.

İkincisi, altı muhalefet partisinin oluşturduğu, Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş programı etrafında işbirliği yapan CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, DP, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve muhtemel destekleyici olabilecek bazı küçük partiler.

Üçüncüsü ise, kendilerini Cumhur İttifakı'nın karşısında konumlandıran HDP ve diğer sol, sosyalist partiler ve yapıların oluşturduğu demokrasi cephesi diye tanımlanabilecek çevreler. Bu cephede Emek ve Özgürlük İttifakı ile Sosyalist Güç Birliği adında iki yapı oluşmuş durumda.

Seçimlerin sonucunu belirleyecek üç seçmen öbeği var. Cumhur İttifakı'ndan uzaklaşan seçmenler, yeni genç seçmenler ve üçüncü blokta yer alan partilerin seçmenleri.

Türkiye tarihinin en kritik 2023 seçim yarışı, Cumhur İttifakı ile altılı masa arasında yaşanacak. Yarışın sonucunda yoksulluğa, yolsuzluğa, hayat pahalığına son verilmesini, ülke demokrasisinin, yargısal adaletin ve toplumsal barışın geliştirilmesi için toplumsal zemininin inşasını, asıl olarak HDP ve sol, sosyalist partilerin sandık başında ne yaptıkları veya ne yapmadıkları tayin edecek.

Aynı zamanda altılı masada yer alan partilerin bu kesimlere yaklaşımları da ciddi bir sorun ve konudur.

Daha açık ifadeyle, altılı masadaki sağ partiler, ideolojik prangalarıyla, sol ve sosyalist güçlere karşı kibirli, düşmanca, küçümseyen, değersizleştirmeye çalışan tutum içersindeler. Örneğin HDP'ye karşı dışlayıcı yaklaşım, TİP ve Emek Partisi'nin altılı masada gözlemci olma taleplerinin reddedilmesi gibi. AK Parti'nin sürekli yirmi yıl seçim kazanmasının yarattığı güç zehirlenmesiyle yön belirlemeye çalışıyorlar.

Altılı masadaki sağ partilerin muhafazakâr ve milliyetçi seçmeni ürkütmemek için gösterdikleri duyarlılığı, sol, demokrat ve sosyalist güçlere karşı göstermemeyi sürdürmeleri, altılı masa ve Türkiye için büyük bir risk ve tehlikedir.

Muhalefetin herhangi bir kesiminin sandıkta ayrışmasının Cumhur İttifakı'na can simidi olacağı unutuluyor. Muhalefet partilerinin politik farklılıklarını koruyarak aynı hedefe odaklanmaları gerekiyor. Sahici konularda saflaşmak yerine, iktidarın alanında rekabet etmek Cumhur İttifakı'na can simidi olur.

Sol, demokrat ve sosyalist kesimlere yönelik "elleri mahkûm oy verecekler" yaklaşımı yanlış ve gerçekçi değildir. Herhangi bir biçimde sol, sosyalist ve demokrat seçmenlerde yaşanacak kırılma sandığa yansıdığında, sonuçları muhalefet ve ülke için çok ağır olacaktır.

Bu partilerdeki aşırı muhafazakâr, sağ, milliyetçi kesimleri ürkütmeme bahanesi; yanlışların üzerini örtme, demokratik değerlerden ve insancıl hukuktan uzak durma tutumu biçiminde gelişmektedir. Böyle devam ederse, muhalefetin bugünkü krizin aktörünü değiştirmekle yetineceği daha da netleşmiş ve anlaşılmış olacaktır. Bu türden yaklaşımlar, başkanlık veya tek adam rejimi üzerine edilen büyük lafların inandırıcılığını çok daha zayıflatmaktadır.

Daha da ötesi şimdiye kadar, klasik sağ siyasal tutumla, adalet, eşitlik, demokratik evrensel değerlerin araçsallaştırılması yoluyla bir sonuç alınamayacağını; sol, demokrat, sosyalist seçmenin bu yaklaşıma rıza göstermesinin mümkün olmadığını, artık altılı masadaki sağ partilerin fark etmiş olmaları gerekirdi.

Bu partiler, AK Parti'nin yarattığı siyasal krizin, sağ parti ve sağ siyasal değerlerin bir krizi olduğu gerçeğiyle yüzleşmeliler. Ne yazık ki, bundan hâlâ çok uzaklar. Zaten sahici bir yüzleşme için çok fazla zaman da kalmadı.

Altılı masanın sağ partileri; sol, demokrat, sosyalistlere karşı kibirli ve hoyrat tutumlarında ısrar ederek aynı zamanda masanın oluşumunda ve bugüne gelmesinde önemli rol üstlenmiş olan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da işini zora sokuyorlar, ona mahalle baskısı yapıyorlar.

CHP liderinin cumhurbaşkanlığı adaylığını önlemek için, altılı masanın sağ partilerinin ve uzantıları kimi araştırma şirketlerinin, siyasi analizcilerinin gösterdiği büyük çaba ve manipülasyonlar artık çok aleni bir hal aldı.

Özellikle İyi Partililerin CHP liderine yaptığı aşırı pres, altılı masayı domine etme çabaları, muhalefeti en fazla zorlayan konu olacağa benziyor. Sürekli muhalefet içine yönelik kırmızı çizgi hatırlatması veya vurgusu yapıyorlar.

Benzer bir şey iki gün önce CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin'in TV programında, bir soruya "HDP'ye de bakanlık verilebilir" yanıtı vermesi üzerine yaşandı. Kimi İYİ Partililer HDP'ye karşı düşman dişlerini gösterdiler.

Muhalefetin adayı Kılıçdaroğlu

Pazartesi sabahı CHP lideri, 'İlker Karagöz ile Çalar Saat' programında, "Cumhurbaşkanı adayı mısınız?" sorusuna, "Cumhurbaşkanının egosu olmaması lazım. 5 lidere de, topluma da taahhüt etmesi lazım. 6 lider oturacağız, ben verdiğim sözü tutan bir insanım. Uzlaşma kültürünü esas alarak ülkemizi aydınlığa çıkarmak zorundayız. Altılı masa, ismim üzerinde uzlaşırsa hazırım. Devletin nasıl yönetilmesi gerektiği belli" yanıtını vererek aday kim tartışmasını bitirdi. Cumhurbaşkanı adayı olduğunu ilan etti.

Altılı masada yer alanların, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığını tartışması, tartışılmasına çanak tutmaları, göz yummaları masayı devirmeye çalışmakla aynı sonuç üreteceğinden kimsenin kuşkusu olmasın.

Kılıçdaroğlu bu açıklamasıyla artık bütün muhalefet için yeni bir sürecin başladığının işaretini verdi. Seçim kampanyasının perdesi açıldı. Saflar daha da netleşecek ve sıklaşacak. Bütün muhalefet için top çevirmenin sonuna gelindi.

Cumhur İttifakı'nın yolundan ayrışanlar, yönlerini açık ve net belirlemek zorundalar artık. Muhalefet saflarında tereddütlü davrananların, yalpalayanların, korkanların, ürkek davrananların siyaseten kaybedecekleri ve Türkiye'ye de kaybettirecekleri kesin.

Muhafazakâr, milliyetçi seçmen duyarlılığının arkasına gizlenerek sağcı, muhafazakâr cumhurbaşkanı adayı dayatmasıyla sonuç alınması ve buna seçilmiş otoriter yönetimden kurtulmak için demokrat, sol ve sosyalistlerin kerhen rıza göstermesi gerçekçi bir beklenti ve yaklaşım değil.

Diğer yandan karşı karşıya olunan krizin altından sadece altılı masanın kalkma ihtimali de yok. Bu nedenle sol ve sosyalist partiler tarihsel bir sorumluluk ve görevle karşı karşıyalar. Tükenmiş ezberleri terk etmenin zamanı çoktan geçti. Zamanın ruhunu yakalamanın zamanı geldi. Bu süreçte sosyalistler, demokratlar ve solcular ne yapmalı sorusuna haftaya kendimce yanıt vermeye çalışacağım.

DİĞER YAZILARI Yine mi yeni anayasa? 01-01-1970 03:00 Kürt sorunu başka bahara kalamaz 01-01-1970 03:00 Erdoğan’dan 15 gün içinde iki farklı seçim mesajı 01-01-1970 03:00 Sonucu belirleyen siyasal umut değil, iktidara tepki 01-01-1970 03:00 Seçim, sonuçlar, birleşik demokratik toplumsal hareketin inşası 01-01-1970 03:00 Kürt hareketi, DEM Partisi yeni bir eşikte 01-01-1970 03:00 Filistin'de Soykırım, İstanbul'da Vicdan Mahkemesi 01-01-1970 03:00 Burcu Köksal'ın ayrımcılığı, CHP'nin tutumu 01-01-1970 03:00 Diyarbakır ile İstanbul'un 'siyasi dertleri' neden yıllardır ortaklaştırılamıyor? 01-01-1970 03:00 1 Nisan'da DEM Parti'yi bekleyen tehlike 01-01-1970 03:00 Korku parantezindeki muhalefet 01-01-1970 03:00 CHP nereye? 01-01-1970 03:00 2028 seçimleri öncesi 31 Mart 01-01-1970 03:00 Can Atalay kararı ve anayasasız rejim 01-01-1970 03:00 Seçim öncesi yine Kürt oyu 01-01-1970 03:00 ‘Terör’, Kürt sorunu ve siyaset 01-01-1970 03:00 Gazze'de soykırım ve Filistin'e Özgürlük Platformu 01-01-1970 03:00 Mezar kazıcılarına karşı barışta ısrar etmek 01-01-1970 03:00 Kürt Çalışmaları Merkezi’nin verileri çözüme davet 01-01-1970 03:00 İnkârdan idraka; silahtan, çatışmadan siyasete geçebilmek 01-01-1970 03:00 Barışçı yerel yönetimler 01-01-1970 03:00 Rantçı değil, insancıl yerel yönetim 01-01-1970 03:00 Çürüme, kabahatin büyüğü sende be kardeşim 01-01-1970 03:00 Gazze savaşı ve terör güvenlik parantezi 01-01-1970 03:00 CHP’de yerel seçimlere yaklaşımda da değişim gerek 01-01-1970 03:00 CHP Genel Başkanı Özel'in, yerel seçimlerde Kürt sorunuyla imtihanı 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin yüzüncü yılı kutlaması 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin ikinci yüzyılının eşiğinde Kürt Sorunu 01-01-1970 03:00 İnsanlık öldürülüyor, Netanyahu yargılanmalı 01-01-1970 03:00 Filistin sorunu, evrensel değerlerin araçsallaştırılması 01-01-1970 03:00 Gezi Davası ve Osman Kavala 01-01-1970 03:00 Celalettin Can örneği ve infaz sisteminde ayrımcılık, keyfilik 01-01-1970 03:00 Yeni anayasa yapmanın zorlukları 01-01-1970 03:00 Millet İttifakı'nın kendilerini yalanlama yarışı 01-01-1970 03:00 Yenilgi ve beş yıllık denemişlik gölgesinde yerel seçimler 01-01-1970 03:00 1 Eylül’de barış hakkını hatırlamak 01-01-1970 03:00 Türkiyelileşme, Üçüncü Yol muhasebesi 01-01-1970 03:00 İmamoğlu’nun gönlünde yatan Cumhurbaşkanlığı 01-01-1970 03:00 Yerel seçimlerde yanlış hesaplar 01-01-1970 03:00 Diyanetin müdahil olmak istediği Kobanê davası 01-01-1970 03:00 Muhalefetin krizi ve yeni sol 01-01-1970 03:00 Cumhuriyetin ve Lozan’ın ikinci yüzyılı 01-01-1970 03:00 Yerel seçimler ve Kürtler 01-01-1970 03:00 Yeni bir yol ama nasıl... 01-01-1970 03:00 İkinci turda puslu hava 01-01-1970 03:00 Ülkem insanı korkularının esiri 01-01-1970 03:00 Türk siyasetinin mayınlı tarlası 01-01-1970 03:00 Cumhurbaşkanı Kılıçdaroğlu ile Türkiye Yüzyılı 01-01-1970 03:00 Kürtlere operasyonun bir başka boyutu 01-01-1970 03:00 14 Mayıs sonrası toplumsal barış 01-01-1970 03:00 TİP ve ÖDP benzerliği 01-01-1970 03:00 Merak edilen, seçimlerden sonraki Türkiye 01-01-1970 03:00 Muhaliflerin seçimlere çoklu listeyle girmelerinin tehlikeli riski 01-01-1970 03:00 İktisat politikalarının restorasyon kongresi 01-01-1970 03:00 Seçime barış açısından bakmak 01-01-1970 03:00 3 Mart krizi, risk ve olanak 01-01-1970 03:00 Kızılay'ın çökertilme serüveni 01-01-1970 03:00 Deprem, muhalefeti bekleyen sorumluluk 01-01-1970 03:00 Depremle toplumsal mücadele, güçlü yerel yönetimlerle yapılır 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılda yanlış cumhuriyetin restorasyonu 01-01-1970 03:00 HDP'li Kürt seçmenle sandıkta ittifak stratejisi 01-01-1970 03:00 AK Parti'nin Kürt seçmeni oyunu 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılın eşiğinde seçime giderken muhalefet 01-01-1970 03:00 Ucube sistem: İttifak resmi, koalisyon fiili 01-01-1970 03:00 Saray'ı yolcu etmek işin kolay kısmı 01-01-1970 03:00 BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve dünya nizamı 01-01-1970 03:00 Demirtaş'a yapılan öneri ve muhataplık meselesi 01-01-1970 03:00 13 Kasım ve 19 Kasım'da muhalefet imtihanı 01-01-1970 03:00 AK Parti Türkiye'sinde, sosyalist solun krizi 01-01-1970 03:00 AK Parti ile 20 yıl, üç farklı dönem 01-01-1970 03:00 İkinci yüzyılda Cumhuriyet 01-01-1970 03:00 Suçların araştırılmasının dünü, bugünü 01-01-1970 03:00 Demirtaş'ın Meclis Araştırma Komisyonu önerisi ve ek birkaç soru 01-01-1970 03:00 Anaların konferansı, acıya ve söze kendini kapama 01-01-1970 03:00 Türkiye Cumhur İttifakı'ndan da Altılı Masa'dan da büyük 01-01-1970 03:00 3. İttifak, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'den daha ötesi 01-01-1970 03:00 Muhalefetteki belirsizlikler iktidarı güçlendiriyor 01-01-1970 03:00 Kılıçdaroğlu'nun Cumhurbaşkanlığı adaylığı 01-01-1970 03:00 Çürümüş sistem ve Hakan'ın kemikleri 01-01-1970 03:00 Suriye'de şark kurnazlığı, Türkiye'nin barışı 01-01-1970 03:00 AK Parti'nin 21. yaşı, 6'lı masanın 7. toplantısı 01-01-1970 03:00 Helalleşme için kritik eşik 01-01-1970 03:00 Suriye'nin Rojava bölgesine yeniden askeri müdahale 01-01-1970 03:00 İki toplantının farkı, muhalefetin açmazı 01-01-1970 03:00 Maltepe mitingi ve yaklaşan seçimler 01-01-1970 03:00 Osmanlı'nın mirası, Gezi'nin tozu 01-01-1970 03:00 Sivil toplum ve hak temelli mücadele 01-01-1970 03:00 Ukrayna savaşı büyüyor 01-01-1970 03:00 NATO ve savaş karşıtlığı, barışın inşası 01-01-1970 03:00 Verilerle, bir arada yaşamın ve barışın zemini 01-01-1970 03:00 Diyarbakır ziyaretinden dersler 01-01-1970 03:00 Yeni tip savaş her şeyi şekillendiriyor 01-01-1970 03:00 Belarus, Ankara Toplantıları ve Barış Hakkı 01-01-1970 03:00 Sürdürülebilir barış, anadil hakkı ve küresel düzen 01-01-1970 03:00 Liderler zirvesinde HDP'nin olmamasının anlamı 01-01-1970 03:00 Muhalefet çok şeye, iktidarla aynı pencereden bakıyor 01-01-1970 03:00 Gül'ün gitmesi, Bozdağ'ın gelmesi 01-01-1970 03:00 Erdoğan'ın İmralı siyaseti çıkmaz yolun sonu 01-01-1970 03:00 2022 yılında gözler CHP ve HDP'de 01-01-1970 03:00 2022, 2021'e benzemesin 01-01-1970 03:00 Ölüye saygı ve adalet 01-01-1970 03:00 İktidar bütün Türkiye'yi cezaevine dönüştürdü 01-01-1970 03:00 MGK Kararları'nda ekonomik tehdit tanımlaması 01-01-1970 03:00 Yeni dönemde çatışma çözümünü bugünden düşünmek 01-01-1970 03:00 Helalleşme, geçmişle yüzleşme 01-01-1970 03:00 Cumhur İttifakı'nın 'yiğitleri, kahramanları' 01-01-1970 03:00 Muhalefetin ikili tezkere tutumu ve ikili ittifak 01-01-1970 03:00 Tezkereye kalkan eller 01-01-1970 03:00 Sivil toplum ve siyasi krizden çıkış 01-01-1970 03:00 10 Ekim katliamı, Davutoğlu, hakikat arayışı 01-01-1970 03:00 CHP'nin 01-01-1970 03:00 HDP'nin deklarasyonu, yeni bir yol arayışı 01-01-1970 03:00 Kılıçdaroğlu'nun son çıkışı ve Kürt barışı 01-01-1970 03:00 HDP'siz ittifakın önü kapalı 01-01-1970 03:00 Görünürdeki yeni çözüm süreci değil 01-01-1970 03:00 Yangın, bir arada yaşam ve demokratik siyaset hakkı 01-01-1970 03:00 Türkiye'nin önündeki engelleri kaldırmak 01-01-1970 03:00 Yeni barış sürecinin zamanı 01-01-1970 03:00 HDP'li Kürt Deniz'in öldürülmesi, 12 Eylül öncesi sağ-sol çatışması 01-01-1970 03:00 İstanbul'daki Suriyeli sığınmacılara yönelik algı ve tutumlar 01-01-1970 03:00 Türkiye'nin karanlık döneminde geleceğe yönelmek 01-01-1970 03:00 Yönetememe sorunu büyüyor 01-01-1970 03:00 Sedat Peker sahnedeyken Susurluk'u anımsamak 01-01-1970 03:00 Polis devleti olma yolundayız 01-01-1970 03:00 1915, Ankara'da HDP Davası 01-01-1970 03:00 Siyasetin halleri ve emekli amiraller 01-01-1970 03:00 Darbe tartışması ve siyasetin dizaynı 01-01-1970 03:00 Çözüm projesi HDP'yi savunmak, Bilgen’in paylaşımları 01-01-1970 03:00 HDP'yi kapatmak ve milliyetçi hegemonik otoriterlik 01-01-1970 03:00 Muhalefete yeni bir yol haritası gerek 01-01-1970 03:00 28 Şubat dersleri, bugüne yansımalar 01-01-1970 03:00 İktidar ortaklarının HDP karşıtı mücadelesinin sonuçları 01-01-1970 03:00 Devlet ne zamandır eleştirilemez oldu 01-01-1970 03:00 Her yerde, her koşulda yaşatabilmek 01-01-1970 03:00 Boğaziçi, yeni anayasanın zamanının gelmediğini gösteriyor 01-01-1970 03:00 Güçlendirilmiş parlamenter sistem yol haritası 01-01-1970 03:00 Militanlaştırılan toplum ve krizden çıkış olasılığı 01-01-1970 03:00 ABD seçimleri, sorunlar, risk ve imkân 01-01-1970 03:00 ABD'deki faşizan kalkışma 01-01-1970 03:00 HDP'yi kapatmak ve seçmeni seçeneksiz bırakmak 01-01-1970 03:00 Roboski katliamı, bellek ve gelecek mücadelemiz 01-01-1970 03:00 Türk siyasetinin bataklığı, 10 Aralık ve Barış Hakkı 01-01-1970 03:00 Çözümün / Barışın zamanı yok 01-01-1970 03:00 Artık AKP demek, aynı zamanda Bahçeli demek 01-01-1970 03:00 AKP'nin manevraları siyasal krizi çözemez 01-01-1970 03:00 ABD seçim sonuçları ve Kamala'nın seçilmesi 01-01-1970 03:00 Kabahatin büyüğü sende, fark et artık 01-01-1970 03:00 ABD seçimlerinin muhalefete öğretecekleri 01-01-1970 03:00 HDP'nin 8. yılı ve Bilgen’in çağrısı 01-01-1970 03:00 Babacan, Konya’da, Ankara’da konuşsa 01-01-1970 03:00 HDP'ye operasyonun farklı boyutu 01-01-1970 03:00 TTB ile dertleri 01-01-1970 03:00 Sağlık mı eğitim mi ikilemi olmaz 01-01-1970 03:00 Yeni Adli Yıl ve AİHM Başkanı Spano 01-01-1970 03:00 21. yüzyılda insan kalma mücadelesi 01-01-1970 03:00 Eksen değişmiyor, algı operasyonu sürüyor 01-01-1970 03:00 Barış için ezberlerimizi bozmalıyız 01-01-1970 03:00 Seçimler yaklaşırken CHP ve yeni arayışlar 01-01-1970 03:00 Fikri Sönmez'in bilinmeyen hikâyesi 01-01-1970 03:00 CHP'nin Genel Kurulu'na bir bakış 01-01-1970 03:00 Yeni Sistemi'nin İkinci Yılında Türkiye 01-01-1970 03:00 Ayasofya, Osmanlı Türkçülüğü 01-01-1970 03:00 CHP kurultayı ve iç tutarlılık 01-01-1970 03:00 Barış, demokrasi mücadelesi ve adalet arayışı 01-01-1970 03:00 Barış ve Yürüyüş Hakkı 01-01-1970 03:00 Milletvekilleri neden tutuklandı? 01-01-1970 03:00 Korona günlerinde ırkçılık ve gezi 01-01-1970 03:00 İktidar koronavirüsü fırsata dönüştürmek istiyor 01-01-1970 03:00 İYİ Parti kavşakta 01-01-1970 03:00